پروانه دانه خوار آفتابگردان
پروانه دانه خوار با نام علمی Homoeosoma nebulella، یکی از آفات مهم و اختصاصی گیاهان خانواده مرکبه یا Compositea می باشد. این آفت پراکندگی فراوانی داشته و خسارت آن در اکثر نقاط ایران مانند استان های گلستان، اردبیل، تهران، فارس، خوزستان و مازندران ثبت و گزارش شده است. چرخه زندگی پروانه دانه خوار آفتابگردان از 4 مرحله ی تخم، لارو، شفیره و حشره بالغ تشکیل شده است.
تخم: تخم های آفت به رنگ سفید مایل به زرد، کشیده و در قسمت انتها گرد و شکننده می باشد. اندازه تخم ها کمتر از یک میلیمتر بوده و حشره ماده آن ها را به صورت تک یا دسته های چندتایی بر روی گل یا برگچه قرار می دهد.
لارو: اندازه طول بدن لارو در مرحله آخر رشدی حداکثر 14 میلیمتر و بدن به رنگ سبز متمایل به خاکستری، سر قهوه ای و سطح شکمی روشن می باشد. از حلقه دوم سینه به بعد در قسمت پشت بدن یک نوار صورتی یا آجری رنگ وجود داشته و دو نوار صورتی جانبی در طرفین بدن قرار دارد و در مجموع 5 نوار صورتی رنگ بر روی بدن لارو مشاهده می شود. بر روی بدن لارو سوراخ های تنفسی به رنگ سیاه بوده و سطح بدن توسط موهای ریزی پوشانده شده است. دوره لاروی معمولا 15 تا 20 روز طول خواهد کشید.
شفیره: شفیره ها قهوه ای رنگ و طول بدن آن ها حدودا 8 تا 12 میلیمتر می باشد.
حشره کامل: طول بدن حشره کامل 12 میلیمتر و عرض بدن با بال های باز 22 تا 27 میلیمتر می باشد. بال های جلویی به رنگ خاکستری روشن تا خاکستری مایل به زرد و دو جفت نقطه سیاه در وسط بال ها قرار دارد. بال های عقبی کوچکتر و کمرنگ تر از بال های جلویی بوده و در حاشیه بال ها نوار تیره قابل مشاهده است (شکل 1).
شکل 1: حشره کامل و لارو Homoeosoma nebulella
زمستان گذرانی حشره درون خاک به صورت شفیره می باشد. بعد از فراهم شدن شرایط محیطی شفیره ها به حشرات بالغ تبدیل شده و پس از جفتگیری تخم های خود را به صورت تک یا گروهی بر روی گل یا برگچه های آفتابگردان قرار می دهند. تخم ها پس از 5 تا 10 روز تفریخ شده و لاروها خسارت خود را آغاز می کنند. لاروها در مرحله آخر رشدی، درون خاک یا بر روی طبق به شفیره تبدیل شده و پس از گذراندن دوره شفیرگی، مجددا حشرات بالغ فعالیت خود را آغاز می کنند. یک نسل از این آفت به طور میانگین برای تکمیل چرخه زندگی خود، 20 تا 30 روز زمان لازم دارد. پروانه دانه خوار آفتابگردان با توجه به شرایط محیطی 3 تا 5 نسل در سال، تولیدمثل خواهد کرد.
نحوه خسارت پروانه دانه خوار آفتابگردان
خسارت این آفت در مرحله لاروی می باشد. لاروها خسارت خود را از طریق تغذیه اندام های زایشی گیاه آغاز کرده ولی این خسارت چندان اقتصادی نمی باشد. در واقع خسارت اصلی پس از تشکیل دانه ایجاد خواهد شد. لاروها دانه های آبدار و تازه تشکیل شده آفتابگردان را سوراخ کرده و پس از تغذیه از مغز دانه و تخریب آن، به دانه های دیگر حمله می کنند. معمولا خسارت از دانه های کناری آغاز شده و به مرور تمام دانه های طبق دچار آسیب خواهد شد. علائم خسارت اغلب به صورت لکه های نامنظم روی طبق گل، ترشح ماده چسبناک توسط گیاه، فضولات لاروها، وجود تار بر روی طبق، پوسیدگی و تخریب بافت دانه ها، قابل مشاهده می-باشد. در اثر حمله این آفت و عدم کنترل اصولی، شاهد کاهش 20 تا 40 درصدی از عملکرد نهایی، خواهیم بود (شکل 2).
شکل 2: خسارت آفت پروانه دانه خوار آفتابگردان
روش های کنترل پروانه دانه خوار آفتابگردان
کاشت ارقام مقاوم مانند رکورد، زاریا، آرماویرسکی، ونیمک 8931، شخم عمیق پس از برداشت محصول به منظور حذف فرم زمستان گذران حشره، تغییر تاریخ کاشت به نحوی که مراحل اولیه تشکیل دانه 15 تا 20 روز قبل یا بعد از مرحله لاروی قرار گیرد، از جمله روش های کنترل زراعی پروانه دانه خوار آفتابگردان می باشند. زنبورهای جنس Habrobracon hebetor پارازیتوئید لاروهای این آفت بوده و می توان به منظور کنترل بیولوژیک از آن ها استفاده نمود.
همانطور که گفته شد این حشره به اندام های زایشی گیاه حمله کرده و موجب تخریب گل و دانه خواهند شد. با استفاده از کارت-های زرد و تله های فرمونی، می توان میزان جمعیت حشره را تخمین زده و در صورت لزوم از سموم شیمیایی استفاده کرد. به همین منظور می توان از سموم حشره کش تیودان 35% به نسبت 2 لیتر در هکتار و زولون 35% به نسبت 3 لیتر در هکتار در دو نوبت استفاده نمود. نوبت های سمپاشی همزمان با تشکیل گل و 10 روز بعد از نوبت اول سمپاشی می باشد.
کرم برگخوار چغندر قند (کارادرینا)
خسارت کرم برگخوار (Spodoptera exigua) بر روی محصولات گیاهی مختلفی مانند چغندر، آفتابگردان، سویا، یونجه، اسفناج، کلم، نخود، سیب زمینی، لوبیا و ...، گزارش شده است ولی به طور کلی به دلیل خسارت فراوان بر روی گیاه چغندر، به نام کرم برگخوار چغندر معروف شده است. در ادامه به بررسی مراحل زندگی این حشره می پردازیم.
تخم: تخم های آفت کروی شکل و به رنگ زرد تا زرد متمایل به سبز می باشند. حشرات ماده بعد از استقرار تخم ها در زیر برگ ها، به منظور حفاظت از آن ها، علاوه بر قرار دادن ترشحات اندام تناسلی، موهای سفید تا زرد رنگ انتهای شکم خود را بر روی تخم ها قرار می دهند. به این صورت یک سد محافظتی بر روی گروه های 40 تا 50 عددی تخم ها، قرار می گیرد. تخم ها بعد از 4 تا 6 روز، تفریخ خواهند شد (شکل 3).
شکل 3: نحوه قرارگیری تخم آفت برگخوار چغندر در زیر برگ
لارو: رنگ لاروها به طور معمول سبز است ولی به دلیل شرایط تغذیه، محیط و انبوهی جمعیت به رنگ های دیگری مانند سبز تیره تا خاکستری مشاهده می شود. در دو طرف بدن لاروها سه نوار طولی به رنگ های سیاه، نارنجی و سفید وجود دارد. طول عمر هر لارو 14 تا 16 روز طول خواهد کشید. فعالیت و تغذیه لاروها معمولا در تاریکی شب صورت گرفته و در مرحله آخر لاروی، 25 تا 30 میلیمتر طول دارند.
شفیره: شفیره ها در زیر خاک یا بقایای گیاهی تشکیل می شوند. طول بدن شفیره 12 تا 14 میلیمتر، به شکل کله قندی، در رنگ های خرمایی تا قهوه ای و در انتهای بدن آن ها، 4 عدد خار وجود دارد. دوره شفیرگی با توجه به شرایط آب وهوایی معمولا 8 تا 10 روز می باشد.
حشره کامل: حشره کامل آفت برگخوار چغندر قند، پروانه ای با بال های جلویی قهوه ای تا خاکستری و بال های عقبی سفید مایل به خاکستری که حاشیه ی بال ها، قهوه ای می باشد. طول بدن پروانه حدودا 10 تا 14 میلیمتر و عرض بدن 25 تا 30 میلیمتر می-باشد. حشرات بالغ در انتهای شکم دارای دستجات مویی هستند که در هنگام تخم گذاری بر روی تخم ها قرار می گیرد. طول عمر حشره بالغ معمولا 2 تا 3 هفته می باشد (شکل 4).
شکل 4: لارو، شفیره و حشره کامل (Spodoptera exigua)
کرم برگخوار چغندر در مناطقی با آب وهوای سرد، زمستان را به صورت شفیره و در عمق 3 تا 10 سانتیمتری خاک سپری می کند و در مناطقی با آب وهوای معتدل تا گرم، این آفت به شکل های مختلف مانند لارو، تخم و شفیره، زمستان گذرانی خواهد کرد. با بالا رفتن دمای هوا، رشد شفیره ها کامل شده و حشرات بالغ در سطح زمین مشاهده می شوند. حشرات ماده تخم ها را زیر برگ ها، ساقه و حتی بر روی کلوخ یا بقایای گیاهی قرار می دهند. با توجه به شرایط آب هوایی و تغذیه ای در مناطق گرمسیر 6 نسل و در مناطق سردسیر 4 نسل بر روی گیاهان فعالیت می کنند.
نحوه خسارت کرم برگخوار چغندر قند
بعد از تفریخ تخم ها، لاروها به صورت دسته جمعی به نزدیک ترین برگ، حمله خواهند کرد. در اثر تغذیه لارو از پارانشیم، برگ ها به شکل مشبک یا توری مشاهده می شوند. با افزایش سن لاروها و در صورت عدم کنترل، تمامی برگ های یک گیاه دچار آسیب شده و لاروها در سطح مزرعه پخش می شوند. یک لارو پروانه کاردرینا قادر است گیاهچه جوان آفتابگردان را در مدت زمان کوتاهی، به راحتی از بین ببرد (شکل 5).
شکل 5: نحوه خسارت لاروهای Spodoptera exigua
روش های کنترل کرم برگخوار چغندر قند
به منظور کنترل زراعی می توان به راهکارهایی مانند شخم عمیق، تعیین تاریخ کاشت مناسب، وجین علف های هرز، ایجاد یخ آب زمستانی، پاکسازی مزارع از بقایای گیاهی و پوسیده، انتخاب ارقام مقاوم، اشاره نمود.
پروانه برگخوار چغندر قند دشمنان طبیعی زیادی داشته و برای کنترل بیولوژیک می توان از آن ها استفاده نمود. در واقع بعد از بررسی تله های نوری و فرمونی در مزارع افتابگردان و تخمین جمعیت حشرات، می توان در زمان مناسب از دشمنان طبیعی آفت، بهره برد. زنبورهای پارازیتوئید Cuyptus incolcator، Euplectrus flavipes، Barylyapa sp.، Meteorus meseoptunicus و عوامل باکتریایی مانند Baccillus thuringiensis (Bt)، در کنترل بیولوژیک پروانه برگخوار چغندر موثر می باشند.
کنترل شیمیایی آفت زمانی است که آثار جویده شدن توسط لارو بر روی بعضی از گیاهان مشاهده شده است. معمولا از اوایل اردیبهشت (همزمان با ظهور نسل اول تا دوم) بررسی مرتب و دقیق از مزارع بسیار ضروری می باشد تا بعد از مشاهده اولین علائم، سمپاشی صورت گیرد. سمومی مانند امولسیون اتریمفوس متیل 50 درصد (5/1 کیلوگرم در هکتار)، پودر وتابل دیپترکس 80% (1 کیلوگرم در هکتار)، لاروین Df %80 (1 کیلوگرم در هکتار) در مزارع آفتابگردان استفاده می شود. به دلیل تفریخ تدریجی تخم ها، سمپاشی 10 تا 14 روز بعد، مجددا تکرار می گردد.
شب پره زمستانه (کرم های طوقه بُر) (Agrotis segetum)
خسارت گونه Agrotis segetum بر روی گیاهان مختلفی مانند آفتابگردان، ذرت، چغندر، سیب زمینی، پنبه، در اکثر مناطق کشور مشاهده و ثبت گردیده است. این حشره نیز دارای 4 مرحله رشدی می باشد:
تخم: تخم های این حشره سفید، مدور و حدودا 5/0 میلیمتر قطر دارند و حشرات ماده تخم ها را به صورت انفرادی یا دسته ای در پوشش اطراف گیاهان یا بر روی خاک مرطوب، قرار می دهند. با توجه به شرایط محیطی، دوره جنینی 3 تا 5 روز می باشد.
لارو: طول لاروهای درشت کرم طوقه بر، حدودا 4 میلیمتر می باشد. لارو در پای بوته های گیاه میزبان به شکل خمیده و معمولا در زیر خاک مخفی می شوند. بدن لارو در ابتدا سیاه بوده و به مرور زمان خاکستری رنگ می شود و روی هر حلقه، خال های سیاه زگیل مانند وجود دارد. لارو معمولا در روز فعالیتی نداشته و در اثر احساس خطر، به صورت حلقه وار به مدت کوتاهی بی حرکت باقی می-ماند. این حشره به مدت 30 تا 35 روز، در مرحله لاروی قرار دارد.
شفیره: رنگ شفیره ها قهوه ای مایل به قرمز می باشد و در انتهای آن ها، 2 خار بلند وجود دارد و درون خاک تشکیل می شوند. دوره شفیرگی بسته به میزان دمای خاک و محیط، 15 تا 20 روز طول خواهد کشید.
حشره بالغ: طول بدن حشره کامل 15 تا 17 میلیمتر و عرض آن با بال های باز 45 تا 50 میلیمتر می باشد. بال های عقبی سفید و شفاف بوده و در بخش انتهایی تیره تر می شود. بال های جلویی به رنگ زرد متمایل به قهوه ای تا خاکستری تیره و در سطح رویی بال، از طرف قاعده بال به سمت انتهایی سه لکه به ترتیب مثلثی، گرد و لوبیایی مشاده می شود (شکل 6).
شکل 6: مراحل رشدی حشره طوقه بر گیاه آفتابگردان
کرم طوقه بر به صورت لارو در عمق 10 سانتیمتری خاک، زمستان را طی کرده و در بهار به شفیره تبدیل می شود. مدت زمان شفیرگی حدود 2 تا 3 هفته است و همزمان با ماه های فروردین و اردیبهشت، حشره کامل ظاهر می گردد. حشره کامل پس از جفتگیری، تخم های خود را به صورت گروه های 2 تا 8 تایی در سطح زیرین برگ قرار می دهد. 3 تا 4 روز بعد، تخم ها تفریخ شده و لاروها فعالیت خود را آغاز می کنند. در اکثر نقاط کشت آفتابگردان، این حشره 2 تا 4 نسل، تولیدمثل می کند.
نحوه خسارت شب پره زمستانه
لارو روزها در زیر خاک مخفی شده و شب از برگ گیاه افتابگردان، تغذیه می کنند. لارو در ابتدا سوراخ های کوچکی در برگ ایجاد کرده و با افزایش سن، می تواند در نزدیکی طوقه، برگ ها و ساقه بوته های کوچک را به طور جزئی یا کامل، قطع کند. با قطع اندام-های هوایی، گیاه تضعیف شده و بعد از مدتی، از بین می رود. اگر تعداد لاروها کم باشد، خسارت زیادی ایجاد نمی شود ولی در صورت عدم کنترل و هجوم لاروها، ممکن است 50 تا 75 درصد محصول از بین برود (شکل 7).
شکل 7: قطع کامل اندام های هوایی توسط لارو طوقه بر در گیاه آفتابگردان
روش های کنترل کرم های طوقه بُر
با توجه به فعالیت شبانه لاروها، می توان با مشاهده سوراخ های برگ و آثار جویده شدن و قطع شدگی بوته ها، متوجه حضور کرم های طوقه بر شد. حذف بقایای گیاهی، شخم های عمیق پاییزه، وجین علف های هرز اطراف مزرعه، آیش نگهداشتن زمین قبل از فصل کاشت و رعایت تناوب زراعی، از روش های کنترل زراعی به منظور جلوگیری از خسارت کرم طوقه بر می باشد.
استفاده از تله های فرمونی و نوری (به منظور ردیابی و به دام انداختن حشرات بالغ) یک روش کاربردی و موثر است. در صورتی که تعداد آفت پایین باشد، می توان از طعمه های مسموم (مخلوط 3 کیلوگرم پودر وتابل 85 درصد سوین با 100 کیلوگرم سبوس گندم) در هنگام غروب، در سطح مزرعه استفاده نمود. هنگامی که جمعیت حشره بیش از حد باشد، می توان از سمومی مانند دیازینون به میزان 1 تا 5/1 لیتر، اکامت (مایع امولسیون شونده 50 درصد) 1 تا 5/1 لیتر، سوین (پودر وتابل 85 درصد) 3 کیلوگرم در هکتار استفاده کرد. ساعات پایانی روز، زمان مناسبی برای سمپاشی می باشد. آستانه اقتصادی برای مبارزه با کرم طوقه-بر در واقعی زمانی است که در هر 10 متر مربع 4 لارو حضور داشته باشد یا 4 تا 5 بوته گیاه آسیب دیده باشند.
سوسک گرده خوار
این سوسک ها در اوایل فصل بهار با شروع گلدهی خسارت خود را آغاز می کنند. دو گونه از سوسک های گرده خوار با نام علمی Oxythyrea cinctella Schaum (سوسک گرده خوار سیاه) و Epicometis hirta (سوسک گرده خوار بور) از گل های آفتابگردان تغذیه می کنند. هر دو گونه دارای چهار مرحله رشدی تخم، لارو، شفیره و حشره کامل می باشند. طول بدن حشره بالغ سوسک سیاه 10 تا 12 میلیمتر، سیاه رنگ و بر روی بالپوش ها دارای نقاط سفید پراکنده می باشد. سوسک های بور بزرگ تر بوده و بدنی با طول 14 تا 16 میلیمتر داشته و بر روی پیش گرده و بالپوش نقاط سفید رنگ مشاهده می شود و سطح بدن حشره بالغ از موهای نسبتا متراکم و بلند به رنگ خاکستری پوشیده شده و رنگ بدن آن ها قهوه ای تیره می باشد. لارو در هر دو گونه سفید رنگ و خمیده بوده و طول بدن آن ها تقریبا 15 میلیمتر می باشد. این آفت در اکثر نقاط ایران مانند خراسان، گرگان، سمنان، تهران، مازندران؛ زنجان، مرکزی، اردبیل، فارس، آذربایجان غربی و شرقی، همدان، یزد، کرمانشاه و ...، مشاهده می شود (شکل 8).
شکل 8: حشره بالغ سوسک گرده خوار سیاه (راست) و سوسک گرده خوار بور (چپ)
سوسک های گرده خوار زمستان را به صورت لاروهای کامل در زیر خاک و بقایای گیاهی پوسیده سپری می کنند. پس از مساعد شدن شرایط آب وهوایی لارو به شفیره تبدیل شده و در اواسط فروردین تا تا اواسط خرداد ماه، حشرات بالغ در مزارع مشاهده می-شوند. حشرات کامل پس از تغذیه از اندام های مختلف گل، جفت گیری کرده و تخم های خود را بر روی توده های پوسیده گیاهی و کودهای دامی قرار می دهند. تخم ها معمولا پس از گذشت 15 تا 20 روز، تفریخ شده و لاروها خارج می شوند. به طور معمول لاروها خسارتی نداشته و از توده های پوسیده و بقایای گیاهی تغذیه می کنند و بعد از 4 تا 6 هفته در درون خاک به شفیره تبدیل می شوند و مجددا چرخه زندگی سوسک های گرده خوار تکرار می شود.
نحوه خسارت سوسک گرده خوار
حشرات بالغ معمولا به صورت گروهی، از گل های آفتابگردان تغذیه کرده و در صورتی که گل به صورت غنچه باشد، قاعده غنچه را جویده و با ایجاد سوراخ از گرده های گل تغذیه می کنند. اگر جمعیت حشره زیاد باشد علاوه بر گرده از مادگی، گلبرگ، کاسبرگ و نهنج کلزا تغذیه کرده و در نهایت عملکرد به شدت کاهش می یابد. به طور معمول حشرات بالغ به گیاهانی با گل های روشن خسارت بیشتری وارد می کنند (شکل 9).
شکل 9: ایجاد خسارت توسط سوسک های گرده خوار بر روی گل های آفتابگردان
روش های کنترل سوسک گرده خوار
به طور معمول آستانه خسارت این آفت وجود 2 تا 3 عدد حشره کامل روی هر بوته آفتابگردان در ابتدای مرحله ظهور طبق می-باشد. پخش کودهای دامی و پوسیده موجود در مزرعه و اختلاط آن ها با خاک مزرعه برای جلوگیری از رشد و نمو لاروها ضروری می باشد. کاشت زودهنگام و کشت ارقام زودرس و کاشت گیاهان تله با گل های روشن مانند گل جعفری در حاشیه مزرعه نیز از حمله آفات جلوگیری می کند. نصب تله های تشت های آبی رنگ که دارای آب و صابون و چند قطره حشره کش است یکی از روش-های به دام انداختن حشرات بالغ می باشد (شکل 10). کاربرد سموم شیمیایی جز در موارد خاص و اضطراری توصیه نمی شود و در صورت ضرورت و بروز خسارت احتمالی می توان از سموم کم خطری مانند زولن 35% یا تیودان 35% استفاده نمود تا حشرات مفید و گرده افشان آسیب نبینند.
شکل 10: نصب تله های تشت آبی رنگ برای به دام انداختن حشرات بالغ گرده خوار
کرم پرودونیا (برگ خوار پنبه)
خسارت کرم پرودونیا یا برگ خوار پنبه با نام علمی Spodoptera littoralis، بر روی گیاهان مختلفی مانند پنبه، آفتابگردان، چغندر قند، گوجه فرنگی، پیاز، نخود، برنج، شبدر، لوبیا، جعفری، سیب، مرکبات، شاه پسند، ترشک، گلرنگ و ...، گزارش شده است. انتشار این آفت اکثرا در مناطق گرمسیر مانند خوزستان می باشد. این آفت نیز مانند حشرات دیگر دارای 4 مرحله زندگی تخم، لارو، شفیره و حشره بالغ می باشد.
تخم: تخم های این آفت کروی شکل با قطر 6/0 میلیمتر به رنگ زرد متمایل به سبز بوده و در سطح آن، خطوط برجسته وجود دارد. دوره جنینی در تابستان 3 تا 5 روز و در پاییز 5 تا 12 روز می باشد.
لارو: طول بدن لارو 35 تا 40 میلیمتر و رنگ آن با توجه به رژیم غذایی از زرد متمایل به سبز تا خاکستری متمایل به مشکی، متغیر می باشد. در سطح پشتی بدن لارو یک خط طولی سبز رنگ و در طرفین، نوار پهن روشن تری وجود دارد. دوره لاروی نسل تابستانه 20 تا 25 روز و در فصل پاییز تقریبا 60 روز می باشد.
شفیره: اندازه بدن شفیره های قهوه ای 18 تا 20 میلیمتر بوده و در انتهای بدن مجهز به دو خار کوچک می باشند. دوره شفیرگی معمولا 10 تا 14 روز طول خواهد کشید.
حشره بالغ: طول بدن حشرات کامل 15 تا 20 و عرض بدن با بال های باز 35 تا 45 میلیمتر می باشد. رنگ عمومی بدن قهوه ای روشن و بر روی بال های جلویی یک خط مورب به رنگ زرد روشن وجود دارد. بال های عقبی سفید و نیمه شفاف با رگبال های تیره است (شکل 11).
شکل 11: حشره بالغ و لارو گونه Spodoptera littoralis
کرم پرودونیا زمستان را درون خاک و به صورت شفیره سپری خواهد کرد. شفیره ها پس از رسیدن دمای محیط به 19 تا 20 درجه سانتیگراد به حشرات بالغ تبدیل می شوند. حشرات بالغ پس از مدت کوتاهی، جفتگیری کرده و تخم های خود را به صورت گروهی در زیر برگ ها قرار می دهند. حشرات ماده به منظور محافظت از تخم ها، سطح آن ها را به وسیله موهای بدن خود می پوشانند. پس از طی شدن دوره جنینی، لاروها از تخم خارج شده و فعالیت خود را آغاز می کنند. دوره لاروی نسل تابستانه 20 تا 25 روز و در فصل پاییز تقریبا 60 روز طول خواهد کشید و پس از این مدت، لاروها تبدیل به شفیره خواهند شد. این آفت دارای 5 تا 6 نسل بوده و به طور میانگین دوره زندگی یک نسل کامل در تابستان 32 تا 45 روز و در فصل معتدل 50 تا 60 روز خواهد بود.
نحوه خسارت کرم پرودونیا (برگ خوار پنبه)
لاروهای این آفت پس از خروج از تخم، فعالیت خود را آغاز کرده و به صورت گروه های چندتایی از پارانشیم بین رگبرگ های گیاه تغذیه خواهند کرد به طوری که با افزایش فعالیت، تنها رگبرگ و دمبرگ گیاه آفتابگردان بر روی ساقه باقی می ماند. در جمعیت-های زیاد از این آفت، لاروها علاوه بر تغذیه از برگ ها، به اندام های دیگری مانند ساقه، گلبرگ و دانه آفتابگردان نیز حمله کرده و آن ها را از بین خواهند برد.
روش های کنترل کرم پرودونیا (برگ خوار پنبه)
به منظور کنترل این آفت بایستی پس از برداشت محصول، خاک مزرعه توسط شخم عمیق زیر و رو شود تا فرم های زمستان گذران حشره از طریق مدفون شدن در عمق های بیشتر یا قرارگیری در سطح خاک و شکار شدن توسط جانداران دیگر، از بین برود. بقایای گیاهی و اندام های آلوده باید به طور کامل از سطح مزرعه خارج و به روش اصولی معدوم شوند. در صورت مشاهده علائم اولیه بر روی گیاهان می توان از سموم شیمیایی مانند دیپترکس 80% (یک کیلوگرم در هکتار) و زولون 35% (5/3 لیتر در هکتار) استفاده نمود.
منابع
خانجانی، محمد، آفات گیاهان زراعی ایران، انتشارات دانشگاه بوعلی سینا، 1391
زرین، محمد، راهنمای جامع بیماری ها و آفات گیاهان زراعی و باغی و روش مبارزه با آن ها، انتشارات آموزش فنی وحرفه ای مزرعه زرین، 1394
رخشنده رو، مجید، آفات دانه های روغنی، تحقیقات آموزش کشاورزی، 1396